gefeliciteerd

            Kanoko doodmaken

            .

‘Kijk, een been. Om de lengte van de foetus te bepalen is een been of arm het beste. Dit komt overeen met vijftien weken.’

de lengte is ongeveer zeven-en-een-halve centimeter groot. die bestaat uit een afgerukte dij, een knie, een kuit een been, vijf tenen.

‘Twee keer per week wordt er een levend geboren. Hier op de vloer waar de vrouwen allemaal in het reine proberen te komen met hun gevoelens over het laten aborteren van hun eigen baby, daar hoor je dan het gehuil van een baby.’

las ik in een boek toen mijn zusje zei

ik heb laatst het kreng weg laten halen 

zo praat mijn zusje

het kreng is weggehaald

van harte gefeliciteerd

ik heb Kanoko niet laten weghalen

Hiromi, heb jij dat wel eens gedaan?

zegt mijn zusje, dus

antwoordde ik

ja

maar een kreng weg laten halen, zo praat ik niet

Kanoko werd niet weggehaald

ik heb een zwangerschap onderbroken van een foetus die erg op Kanoko leek

een foetus die erg op Kanoko leek groeide

ik had misschien een kindje gekregen dat erg op Kanoko leek

maar Kanoko was het niet geweest

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

ik heb door curettage een zwangerschap onderbroken

van harte gefeliciteerd met de verdelging

je baby was groot, dus 

je zult wel stuwing hebben, zei de arts

toen me dat gezegd werd, kon ik niks anders verzinnen dan stom te glimlachen

stom glimlachen

stom glimlachen

stom

stom

maar toch van harte gefeliciteerd

ik kreeg echt stuwing

mijn borsten zwellen niet zo op

dat als ik er stevig in kneep er een witte vloeistof uitkwam

en jeuken doen ze ook niet

schattig zijn ze al helemaal niet

van harte gefeliciteerd

hoe dan ook

als je melk geeft is dat een felicitatie waard

uit iets waar niets was

welt

iets op dat zoet smaakt

iets waarvan je groot wordt

iets dat lijkt op

‘melk’ die je voor geld koopt

dat scheid ik af

ik scheid iets af dat op plas lijkt

ik scheid iets af dat op spuug of tranen of vaginale afscheiding lijkt

uit anus uit mond uit pisbuis uit vagina

wellen enorme hoeveelheden melk op

ik word gelukkig

ik word blij

van harte gefeliciteerd

ik heb mijn zwangerschap afgebroken

ik heb gevraagd of de baby een jongen of een meisje was, maar

het een baby noemen is een leugen

je moet foetus zeggen

natuurlijk zeggen ze niet of het een jongen of en meisje is

want de schok is groot

voor het moederlijf

het moederlijf vraagt zich af

was het een meisjesfoetus die op Kanoko lijkt of een jongensfoetus die op Kanoko lijkt

ik had ooit een zwangerschapsvergiftiging

ik had ooit mola-zwangerschap

ik zag alle klompjes in de baarmoeder woekeren

die moeten toch ook op Kanoko geleken hebben

ik heb ooit baarmoederhalskanker gehad

ik heb mijn baarmoeder en eierstokken laten verwijderen

ik ben ooit bevallen

ik ben ooit bevallen met een pomp vanwege zwakke weeën

ik ben ooit ingeknipt

ik heb ooit een fijne zwangerschap gehad

mijn baarmoeder was gevuld

mijn lijf was goed doorbloed

ik at naar hartenlust

als ik aan bevallen dacht

kon ik eindeloos masturberen

ik beeldde me het hoogtepunt van baren in

de werking van vrolijk zwangere vingers

ik heb daarom ooit de borst gegeven

van harte gefeliciteerd met de verdelging

zes maanden zijn voorbij gegaan

Kanoko heeft tanden gekregen

ze bijt op mijn tepel, wil mijn tepel afbijten

ze kijkt altijd uit naar het moment waarop zij mijn tepel kan afbijten

Kanoko vreet mijn tijd

Kanoko snaait mijn voedingstoffen

Kanoko bedreigt mijn eetlust

Kanoko trekt mijn haren uit

Kanoko eist dat ik al Kanoko’s poep opruim

ik wil Kanoko wegdoen

ik wil die smerige Kanoko wegdoen

ik wil Kanoko die mijn tepel afbijt wegdoen of doodmaken

vóór Kanoko mijn bloed laat vloeien

wil ik haar wegdoen of doodmaken

ik heb ooit een zuigeling gedood

ik heb ooit een lijkje gedumpt

als je het meteen na de geboorte doet is het makkelijk

als het niet ontdekt wordt is het makkelijker dan een abortus

ik heb voldoende zelfvertrouwen

het te kunnen zonder ontdekt te worden

ik kan heel veel Kanokos begraven

van harte gefeliciteerd met je begraven Kanoko

van harte gefeliciteerd

de seks die ik moet hebben

de tientallen Kanokos waarvan ik zwanger moet worden

de tientallen Kanokos die ik moet uitwieden

behalve één

dat is de huidige Kanoko

die wil mijn tepel afbijten

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

het vrolijk tuchtigen van een stiefkind

het vrolijk doodmaken van een stiefkind

ik heb het ooit gedaan

mijn eigen is me liever

gefeliciteerd gefeliciteerd

van harte gefeliciteerd met de verdelging

gefeliciteerd gefeliciteerd

iedereen feliciteert me

Gen’ichirō met een Medoc

Higuchi met een roos

Kōhei met een konijn

Ishizeki met een teddybeer

Miyashita met een luiertas

Shirōyasu met een hond van papier-maché

Abe en Iwasaki met geld

Non met een taart

Kaneko met een achtmillimeterfilm

Ozaki met een telegram

dank je dank je

een gelukkige Kanoko

bijt mijn tepel af

gefeliciteerd gefeliciteerd

ik wil Kanoko

er vrolijk uitgooien

ik wil niet vreugdeloos en zonder schuldgevoel

Kanoko in Tokio wegdoen

van harte gefeliciteerd

van harte gefeliciteerd met de verdelging

van harte gefeliciteerd met de verdelging

Teruko

gefeliciteerd met je abortus

Mihoko

gefeliciteerd met het wegdoen van je Take

Kumiko

gefeliciteerd met het doodmaken van Tomo

Mari

zou je Nono niet eens wegdoen?

Mayumi

was je foetus een jongen? of een meisje?

Riko

het wordt tijd voor Kōta

laten we ze allemaal samen wegdoen

de dochters

de zonen

die hun tanden slijpen om tepels af te bijten

            .

　カノコ殺し
            .
「そら、脚だ。胎児の大きさを知るには四肢のどこかがいちばんいい。この場合は一五週で正しい」
大きさはほぼ三インチ。もぎとられたもも、ひざ、ふくらはぎ、足、五本のつま先でできている。
「一週間に二回、生きて生まれたことがあります。ここの女性たちがみんな、自分の赤ん坊を中絶する気持を何とかおさめようとしているこのフロアで、赤ん坊の泣き声がしたわけですからね」
というような本を読んでいると妹が
このあいだがきんちょをおろした
と言いました
妹の語彙で
がきんちょをおろした
がきんちょはおろされた
おめでとうございます
カノコはおろされませんでした
ひろみちゃんはやったことがあるか
と妹が言うので
ある
とこたえました
でもがきんちょをおろすというのは
わたしの語彙ではありません
カノコはおろされませんでした
わたしは
カノコによく似たはずの胎児の妊娠を中絶したわけです
カノコによく似たはずの胎児は成長して
カノコによく似たはずの生児を
わたしは得られたかもしれませんが
カノコのことではない
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
わたしは搔爬による妊娠中絶したことがあります
滅ぼしておめでとうございます
あなたのあかちゃんは大きかったから
お乳が出ますよと医者は言った
と言われてもただへらへら笑っているより対応のしかたが分らない
へらへら笑う
へらへら笑う
へらへら
へらへら
でもおめでとうございます
ほんとうにお乳は出てきました
つよくひねると白い液がにじむ程度で
乳房ははらないし
かゆくもなんともない
かわいくもなんともない
おめでとうございます
何にせよ
お乳が出るってことはめでたい
何もなかったところから
のめて甘味もあるものが
わくんですもの
それをのめば太れるんですもの
お金を出して買う「牛乳」と
同じようなものを
わたしが分泌するのですもの
おしっこみたいに分泌するのですもの
つばや涙やおりものみたいに分泌するのですもの
肛門から口から尿道から膣から
夥しい乳がわいて出てくるんですもの
うれしくなって
たのしくなって
おめでとうございます
わたしは妊娠中期に中絶したことがあります
あかちゃんが男でしたか女でしたかとたずねたのですが
あかちゃんという言い方では嘘をついています
胎児と言わなければいけない
当然、男か女か教えないことになっています
ショックが大きいから
母体の
母体は考える
カノコに似た女の胎児かカノコに似た男の胎児か
わたしは妊娠中毒症したことがあります
わたしは胞状奇胎したことがあります
子宮にあふれたつぶつぶを全部見てしまいました
あれもやっぱりカノコに似ているはずです
わたしは子宮癌したことがあります
わたしは子宮と卵巣摘出したことがあります
わたしは分娩したことがあります
わたしは微弱陣痛の吸収分娩したことがあります
わたしは会陰切開したことがあります
たのしい妊娠したことがあります
子宮は充実して
全身は充血して
いくらでも過食して
分娩のことを考えると
際限なくマスターベーションできた
のぼりつめる娩出の瞬間を思いやる
たのしい妊婦の指の動き
わたしはだから哺乳したこともある
滅ぼしておめでとうございます
六か月経ち
カノコは歯が生えて
乳首に噛みつき乳首を噛み切りたい
いつも噛み切る隙をねらっている
カノコはわたしの時間を食い
カノコはわたしの養分をかすめ
カノコはわたしの食欲を脅かし
カノコはわたしの髪の毛を抜き
カノコはわたしにすべてのカノコの糞のしまつを強要しました
カノコを捨てたい
汚ないカノコを捨てたい
乳首を噛み切るカノコを捨てるか殺すかしたい
カノコがわたしの血を流すまえに
捨てるか殺すかしたい
わたしは嬰児殺ししたこともあります
死体遺棄したこともあります
産んですぐやればかんたんです
みつかりさえしなければ中絶よりかんたんです
みつからずにやってのける自信は
いくらでもあります
カノコはいくらでも埋められます
埋められたカノコおめでとうございます
おめでとうございます
しないではいられない性交
受胎せずにはいられない何十人ものカノコ
まびかずにはいられない何十人ものカノコ
ひとりだけのぞいて
それが今のカノコで
それが乳首を噛み切りたい
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
たのしい継子のせっかん
たのしい継子殺し
わたしはしたことがあります
自分の子の方がかわいい
たのしい子捨て
わたしはしたことがあります
自分の方がかわいい
おめでとうおめでとう
滅ぼしておめでとう
おめでとうおめでとう
みんながいわってくれて
源一郎さんがメドック
樋口さんがバラの花
浩平さんがうさぎさん
石関さんがくまさん
宮下さんがおむつかばん
志郎康さんが犬はりこ
阿部さんと岩崎さんが現金
のんちゃんがケーキ
兼子さんが８ミリ
小崎さんが電報
みんながいわってくれて
ありがとうありがとう
うれしいカノコは
乳首を噛み切る
おめでとうおめでとう
わたしはカノコを
たのしく捨てたい
じめじめじゃなくうしろめたくなく
たのしくカノコを東京に捨てたい
おめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
滅ぼしておめでとうございます
てる子ちゃん
中絶しておめでとう
みほ子ちゃん
たけちゃんをすてておめでとう
くみ子さん
ともくんをころしておめでとう
まりさん
ののほちゃんもすてれば？
まゆみさん
胎児は男でした？女でした？
りこちゃん
こうたくんもそろそろすてごろ
みんなですてよう
乳首を噛み切りたくて歯を鳴らしている
娘たち
息子たち

Itō Hiromi shishū 伊藤比呂詩集 (Tokyo: Shichōsha, 1988), p. 69-74.

Van haar vroege poëzie is ‘Kanoko doodmaken’ (‘Kanoko-koroshi’ カノコ殺し) uit 1984 waarschijnlijk een van de bekendste en zonder meer een van de meest confronterende gedichten van Itō Hiromi 伊藤比呂美 (1955). 

Er bestaan verschillende versies van dit lange gedicht. Het is opgenomen in haar bundel Over territorium (2) (Teritorii-ron 2 テリトリー論２) uit 1985, maar ook in de eerste bloemlezing van haar werk in de prestigieuze ‘Bibliotheek van de moderne poëzie’ (de Gendaishi bunko 現代詩文庫-reeks van uitgeverij Shichōsha 思潮社) uit 1988; daarin krijgt bijvoorbeeld het gedicht nog een vervolg. Het verklaart waarom verschillende vertalingen van Itō’s gedicht van elkaar kunnen afwijken.

Itō is destijds wel een ‘baardichter’ (shussan shijin 出産詩人) genoemd, omdat de lijfelijke ervaringen van baren en zogen en veranderend moederlichaam zo’n belangrijke rol speelden in veel van haar gedichten. 

Haar oudste dochter, Kanoko, baarde Itō in 1984. (Ik volg hier haar eigen woorden: Itō schrijft ‘baren’, umu, en niet het meer gebruikelijke ‘geboren worden’, umareru.) Er schuurt dus een nadrukkelijke dissonantie tussen de tekst van dit gedicht en wat sommigen van ons vast als ‘historische werkelijkheid’ zouden willen benadrukken. Itō zelf speelde daarmee: in 1985 heeft zij opgetreden met een voordracht van haar gedicht terwijl zij Kanoko de borst gaf. Het gedicht schreef Itō dus terwijl zij zorgde voor haar pasgeboren eerste kind en gaf ruimte om gemengde gevoelens van het verse moederschap te vangen in lyrische bezweringsformules, die vaak ook een buitengewoon cynisch effect hebben. Zo klinkt het veel herhaalde ‘van harte gefeliciteerd met de verdelging’ (horoboshite omedetō gozaimasu 滅ぼしておめでとうございます) als een verontrustende echo van de standaardfrase ‘van harte gefeliciteerd met de geboorte’ (goshussan omedetō gozaimasu ご出産おめでとうございます).

De naam Kanoko heeft het effect het kind te anonimiseren, omdat het ook begrepen kan worden als ‘dat kind’ (kano ko; én een echo bevat van kanojo, ‘haar/zij’) en Itō daarvoor een vervreemdende schriftnotatie gebruikt (namelijk in katakana, het schrift dat onder meer gebruikt wordt voor buitenlandse woorden). Zo creëert Itō een parallelle werkelijkheid: die van de ‘historische werkelijkheid’ waarin zij en haar dochter echt bestaan en ouder worden, en die van het gedicht waarin de katakana-Kanoko en de spreekster een alternatief scenario volgen.

Begin dit jaar noemde iemand Itō’s gedichten nog ‘ijzingwekkende poëzie’ (osoroshii shi 恐ろしい詩). ‘Ontzagwekkend’ mag ook als vertaling van osoroshii. Hoe dan ook een treffende typering.

Deze vertaling verscheen, met een enkele aanpassing, eerder in:

• Daniela Steel, red., I Sit Like a Garbage God. Het feminisme in 14 gedichten (Brussel: Bozar Paleis voor Schone Kunsten, 2014), p. 9-13.

De foto toont beeldjes van zogenaamde ‘waterkind-Jizō’s’ (mizuko jizō 水子地蔵) op een begraafplaats. Een ‘waterkind’ (mizuko 水子) verwijst naar foetussen die door een miskraam of abortus stierven, doodgeboren baby’s dan wel baby’s die bij of kort na hun geboorte overleden. Jizō is een bodhisattva die onder meer optreedt als beschermer van kinderen. Bij diensten voor de overleden foetus of baby wordt zo’n beeldje geplaatst.